Błazen czy mędrzec? Jako autor kupletów dla Zielonego Balonika Boy-Żeleński ośmieszał egzaltowaną młodopolszczyznę, którą sam zresztą współtworzył; pracowicie odbrązawiał narodowe świętości, po to jednak, by przybliżyć je zmęczonym umysłom karmionym bogojczyźnianą retoryką polskiego romantyzmu. Jako genialny tłumacz włączył w obieg naszej kultury
największe skarby literatury francuskiej. Przez jednych był uważany za niebezpiecznego szydercę kompromitującego tradycyjne polskie wartości, dla innych stał się intelektualną wyrocznią i autorytetem moralnym. Książka Józefa Hena to biografia jednego z najwybitniejszych polskich intelektualistów pierwszej połowy XX wieku, a także studium tamtych czasów - obyczajowości, atmosfery młodego Krakowa i międzywojennej Warszawy.
Właściwie Józef Henryk Cukier ur. 8 listopada 1923 w Warszawie – polski pisarz, publicysta, dramaturg, scenarzysta i reportażysta żydowskiego pochodzenia. Urodził się w Warszawie w rodzinie żydowskiej, jako syn Rubina Cukiera 1891-1945 i Ewy z domu Gampel 1894-1975. Wychowywał się na warszawskim Muranowie, gdzie również chodził do szkoły. Zadebiutował w Małym Przeglądzie w 1932; zetknął się też z Januszem Korczakiem. Po wybuchu II wojny światowej, w listopadzie 1939 uciekł z Warszawy do Lwowa i wojnę spędził w Związku Radzieckim. Pracował przy budowie szosy koło Kijowa, [>>] a potem trafił do Samarkandy w Uzbekistanie. Pomimo dobrej formy fizycznej nie został przyjęty do armii Andersa[1]. W 1944 wstąpił do Wojska Polskiego. Był korespondentem wojennym, opublikował też pierwszy wiersz ?ódź wierna, tłumaczony potem m.in. na chiński w piśmie Głos Żołnierza. W czasie wojny stracił ojca, zabitego w 1945 w Buchenwaldzie, brata Mojżesza ur. 1920, który zaginął w ZSRR oraz siostrę Mirkę 1917-1942, zabitą przez Ukraińców na Wołyniu[2]. Wojnę przeżyły matka i siostra Stella ur. 1915. W 1944 zmienił nazwisko na Hen. Zaraz po wojnie był redaktorem tygodnika Żołnierz Polski. Ukończył szkołę oficerów i dosłużył się stopnia kapitana; służbę zakończył w 1952. Już w 1947 opublikował pierwszą książkę Kijów, Taszkent, Berlin. Dzieje włóczęgi, która została uznana za obiecujący debiut. Pisał reportaże, nowele, opowiadania, prozę historyczną i powieści dla dorosłych i młodzieży, a także scenariusze filmowe, które niekiedy też reżyserował, m.in. Autobusy jak żółwie. Na podstawie jego utworów nakręcono na początku lat 60. m.in. filmy Krzyż Walecznych, Nikt nie woła, Kwiecień oraz Prawo i pięść. Później sfilmowano też Crimen. Był także autorem scenariusza serialu historycznego Królewskie sny, opublikowanego później także w wersji książkowej. Opublikował też m.in. na łamach tygodnika Świat. W latach 1967-69 był zajadle atakowany przez środowisko tzw. "partyzantów". Nawiązał wówczas współpracę z paryską "Kulturą" Jerzego Giedroycia, w której opublikował trzy opowiadania pod pseudonimem Korab "Western", "Oko Dajana", "Bliźniak". Wydał m.in. powieść dla dzieci Bitwę o Kozi Dwór 1955, nawiązującą częściowo do Chłopców z Placu Broni Molnára, powieść wojenną Kwiecień1960, dwie autobiograficzne powieści tworzące cykl "Teatr Heroda" o dojrzewaniu tuż przed II wojną światową i podczas oblężenia Warszawy w 1939 roku "Przed wielką Pauzą" i "Opór", liczne zbiory opowiadań, w tym Krzyż Walecznych 1964, literaturę historyczną Crimen. Opowieść jarmarczna 1975 oraz tomy esejów Nie boję się bezsennych nocy 1987 i wspomnień Nowolipie 1991. Inną pozycją w jego dorobku są beletryzowane biografie, wśród nich Ja, Michał z Montaigne 1978 – panorama XVI-wiecznej Europy ujęta na tle życiorysu francuskiego pisarza, myśliciela i eseisty Michela de Montaigne, oraz Błazen - wielki mąż 1998 – obszerny szkic postaci i wielostronnej działalności Tadeusza Boya-Żeleńskiego, przetykany refleksjami autora na temat epoki, która była jego dzieciństwem powieść ta miała już trzy wydania. Hen przez lata doczekał się kilkunastu tłumaczeń, w tym na czeski, niemiecki, francuski i rosyjski. Przez długie lata do 1982 był działaczem Związku Literatów Polskich. Był też członkiem komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich w 2005. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Mieszka w Warszawie. Z małżeństwa z Ireną z domu Lebewal ur. 1922 ma dwoje dzieci: Magdalenę ur. 1950 i Macieja ur. 1955.
